Η έννοια του "κατ' εικόνα" και του "καθ' ομοίωσιν"

Εξελικτική Δημιουργία
Κεντρική Σελίδα   Αγία Γραφή

Τέλειος η ΄΄λίαν καλός΄΄;

Εικόνα και Ομοίωση

O στόχος της Χριστιανικής πορείας

Τι σήμαινε άραγε το "κατ' εικόνα" και το "καθ' ομοίωσιν", και τι σχέση έχουν με εμάς;

.

Τέλειος η ΄΄λίαν καλός΄΄;

Ας δούμε πρώτα, την άμεση διαβεβαίωση τής Αγίας Γραφής, πως ως και τη δημιουργία τής Εύας, ο Θεός δεν έπλασε κανένα του επίγειο δημιούργημα τέλειο, όπως περιγράφει ο Μωϋσής στη Γένεση 1: 31: Και είδεν ο Θεός πάντα όσα εποίησε. και ιδού, ήσαν ΚΑΛΑ ΛΙΑΝ.

Όποιος γνωρίζει την Ελληνική γλώσσα, μπορεί εύκολα να καταλάβει, ότι το: ΄΄καλά λίαν΄΄, υπολείπεται τού ΄΄τελείου΄΄. Τέλειο δημιούργημα, είναι αυτό που δεν έχει καμία έλλειψη. Τόσο ο Αδάμ και η Εύα λοιπόν, όσο και η υπόλοιπη υλική κτίση που περιγράφει η Γένεση, ήταν ελλιπείς.

Μήπως αυτό σημαίνει, πως ο Θεός δεν ήξερε καλά τη δουλειά του; Φυσικά όχι! Ο λόγος που δεν τα έπλασε εξ' αρχής τέλεια, ήταν ότι η δημιουργία δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα, ούτε με τη δημιουργία τών ανθρώπων. Υπήρχε κάτι ακόμα, που έπρεπε να επιτευχθεί, και σ' αυτό ήταν απαραίτητη η συνέργια τού ανθρώπου. Αυτό, γίνεται φανερό στο επόμενο χωρίο.

 

Κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν

Γένεση 1: 26,27: ΄΄Και είπεν ο Θεός: Ας κάμωμεν άνθρωπον κατ' εικόνα ημών και καθ' ομοίωσιν ημών... Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατ' εικόνα εαυτού. Κατ' εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν.΄΄

Εδώ, κατά τη διδασκαλία τών πατέρων, φαίνεται πως ο Θεός είχε σκοπό να πλάσει τον άνθρωπο: ΄΄κατ' εικόνα και ομοίωσίν΄΄ Του. Όταν λοιπόν τον έφτιαξε, τον έκανε κατ' εικόνα. Εδώ κρύβεται το μυστικό τής τελειότητας. Ο άνθρωπος ως πλασμένος ΄΄κατ' εικόνα΄΄, ήταν ΄΄καλός λίαν΄΄. Όταν όμως θα ήταν και καθ' ομοίωσιν τού Θεού, θα έμπαινε σε πορεία προς την ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑ.

Ποια είναι όμως η σημασία τών φράσεων: ΄΄κατ' εικόνα΄΄ και ΄΄καθ' ομοίωσιν΄΄;

Το κατ' εικόνα, είναι η δυνατότητα που έχει ο άνθρωπος ως ελεύθερο και νοήμον πλάσμα, να ομοιάσει με τον Θεό.

Το καθ' ομοίωσιν όμως, είναι η πορεία επίτευξης αυτής τής ομοίωσης, που επιτυγχάνεται μόνο με τη συνέργεια τού ανθρώπου και τού Αγίου Πνεύματος.

Επειδή ο Θεός είναι αυτό που είναι ΕΠΕΙΔΗ ΤΟ ΘΕΛΕΙ και όχι αναγκαστικά, θα πρέπει και ο άνθρωπος ΝΑ ΘΕΛΕΙ, και να προσπαθήσει, χρησιμοποιώντας την κατ' εικόνα ελευθερία και νοημοσύνη του, ώσπου να φθάσει στην τελειότητα, δηλαδή στην πορεία ομοίωσης με το Θεό. Aυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που μόνο ο άνθρωπος το έχει μεταξύ τής κτίσεως.

Δεν ήταν δυνατόν o άνθρωπος να πλαστεί κατ' ευθείαν, (δηλαδή αναγκαστικά) τέλειος. Ο Σατανάς, πρότεινε στον άνθρωπο την ομοίωση με το Θεό, μέσω τής ανεξαρτησίας και τής αυτοδιαχείρισης, χωρίς τη συνέργια τού Αγίου Πνεύματος. Έτσι όμως, ο άνθρωπος αστόχησε, (=αμάρτησε), να πετύχει το στόχο τής τελειότητας, και αντί για την ομοίωση τού Θεού, ΄΄ομοιώθηκε προς τα κτήνη τα φθειρόμενα΄΄. Ο στόχος τής τελειότητας, είναι ο στόχος τού κάθε Χριστιανού, όπως φαίνεται στα παρακάτω εδάφια:

Ματθαίος 5: 48: Έστε λοιπόν σεις τέλειοι, καθώς ο Πατήρ σας ο εν τοις ουρανοίς είναι τέλειος.

Εβραίους 6: 1: ...αφήσαντες την αρχικήν διδασκαλίαν τού Χριστού, ας φερώμεθα προς την τελειότητα.

Εφεσίους 4: 13: Μέχρι καταντήσωμεν οι πάντες εις την ενότητα τής πίστεως και τής επιγνώσεως τού Υιού τού Θεού, εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας τού πληρώματος τού Χριστού.

Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε το εξής: Όταν η Αγία Γραφή μιλάει για τελειότητα, δεν εννοεί πουθενά την σωματική τελειότητα. Μιλάει όπως είδαμε, για ομοιότητα με τον Θεό, και αυτό δεν έχει καμία σχέση με το σώμα. Το ότι το σώμα τών τελείων αποκτά αφθαρσία και αθανασία, αυτό είναι φυσικό επακόλουθο τής τελειότητας, και όχι η ίδια η τελειότητα.

Πώς όμως θα μοιάσουμε με το Θεό εφ' όσον δεν τον είδαμε;

Και πάλι η απάντηση βρίσκεται στη φράση: ΄΄κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν΄΄. Δεν λέει: ΄΄εικόνα και ομοίωσιν΄΄.

Τι σημαίνει η λέξη ΄΄κατά΄΄; Σημαίνει: ΄΄εικόνα τής εικόνας΄΄ τού Θεού, και όχι άμεσα δική Του εικόνα.

Και ποιος είναι η άμεση εικόνα τού Θεού; Μα φυσικά ο Ιησούς Χριστός:

Κολοσσαείς 1: 15: ...όστις είναι εικών τού Θεού τού αοράτου...

Ο Αδάμ λοιπόν, φτιάχτηκε ΄΄κατ' εικόνα Θεού΄΄, ή ΄΄εικόνα Χριστού΄΄. Το ότι ο Ιησούς Χριστός δεν είχε γεννηθεί ακόμα ως άνθρωπος, δεν είναι πρόβλημα. Ο εκτός χρόνου Θεός, γνωρίζει καλά το μέλλον, ως Δημιουργός τού χρόνου.

Όλα αυτά, ταιριάζουν απόλυτα με το εδάφιο Εφεσίους 4: 13, που παραθέσαμε προηγουμένως. Πρέπει να στοχεύουμε προς το παράδειγμα που άφησε ο Κύριος Ιησούς Χριστός, και αυτό θα μας οδηγήσει στην ομοίωση με τον Θεό, δηλαδή στην πορεία της τελειότητας.

Μήπως όμως δεν είναι εφικτή η τελειότητα, εφ' όσον πρόκειται για τον απείρως τέλειο Θεό;
Αυτό είναι εν μέρει σωστό. Το να τον φθάσουμε, είναι σίγουρα αδύνατον. Θα τον πλησιάζουμε όμως, από τώρα και για όλη την αιωνιότητα, γινόμενοι όλο και πιο όμοιοι μ' αυτόν, όπως φαίνεται και στο παρακάτω εδάφιο:

Β΄ Κορινθίους 3: 18: ΄΄πάντες, ανακεκαλυμμένω προσώπω την δόξαν Κυρίου κατοπτριζόμενοι την αυτήν εικόνα, μεταμορφούμεθα από δόξης εις δόξαν΄΄.

Η τελειότητα λοιπόν, είναι κάτι σχετικό, και ο καθένας βρίσκεται σε πορεία προς την ομοίωση είτε με το Θεό, είτε προς τον εχθρό του τον Διάβολο. Η ελεύθερη βούληση τού καθενός είναι καθοριστική για το σημείο προόδου στο οποίο βρίσκεται. Η τελειότητα δεν είναι στάση. Είναι διαρκής πορεία!

Ένα εδάφιο που δείχνει την σχετική έννοια τής λέξης: ΄΄τελειότητα΄΄, φαίνεται από πολύ νωρίς στην Αγία Γραφή:

Γένεσις 6: 9: Ο Νώε ήτο άνθρωπος δίκαιος, τέλειος μεταξύ τών συγχρόνων αυτού. Μετά τού Θεού περιεπάτησεν ο Νώε.

Ο Νώε αποκαλείται τέλειος, συγκριτικά με τους συγχρόνους του, επειδή ΄΄περπάτησε με το Θεό΄΄. Βρισκόταν σε πορεία τελειότητος! Εξάντλησε τα μέσα που είχε την εποχή εκείνη, για την πορεία του προς την τελειότητα.

Στην πραγματικότητα όμως, η δημιουργία τού ανθρώπου ολοκληρώθηκε πολύ αργότερα. Μόνο με τη γέννηση τού Κυρίου Ιησού Χριστού, εμφανίστηκε (επιτέλους) ο άνθρωπος τέλειος. Ο Ιησούς Χριστός, υπήρξε ο μόνος άνθρωπος, που ήταν πραγματικά τέλειος. Στο πρόσωπό του, η ανθρωπότητα βρήκε την τελική εκπλήρωση τού σκοπού τού Θεού για τον άνθρωπο: ΄΄ποιήσωμεν άνθρωπον... καθ' ομοίωσιν ημών΄΄.

Ο Ιησούς άνοιξε το δρόμο προς την τελειότητα και προς τους άλλους, που βρίσκονταν στην πορεία τού ΄΄καθ' ομοίωσιν΄΄.

Ιάκωβος 3: 9: ...τους ανθρώπους, τους καθ' ομοίωσιν Θεού γεγονότας.

 

O στόχος της Χριστιανικής πορείας

Στη συνέχεια, θα παρατεθούν λίγα από τα εδάφια, που δείχνουν ότι οι Χριστιανοί βρίσκονται σε πορεία τελειότητος, ακολουθώντας τον μόνο απόλυτα τέλειο, τον Ιησού Χριστό:

Κολοσσαείς 1: 28: ...ίνα παραστήσωμεν πάντα άνθρωπον τέλειον...
Κολοσσαείς 4: 12: ...ίνα σταθήτε τέλειοι...
Ιάκωβος 1: 4: ...ίνα ήτε τέλειοι και ολόκληροι εν μηδενί λειπόμενοι.
Ματθαίος 5: 48: Έσεσθε ουν υμείς τέλειοι, ως ο Πατήρ υμών ο ουράνιος τέλειός εστιν.
Ρωμαίους 8: 29: ...ους προέγνω, και προώρισεν συμμόρφους τής εικόνος τού Υιού Αυτού...
Εβραίους 5: 14: Τελείων δε εστιν η στερεά τροφή, τών δια την έξιν τα αισθητήρια γεγυμνασμένα εχόντων προς διάκρισιν καλού τε και κακού.

Το παραπάνω εδάφιο, αποδεικνύει επίσης, ότι ο άνθρωπος δεν δημιουργείται τέλειος, αλλά γίνεται με προσπάθεια.

Εβραίους 6: 1: ...επί την τελειότητα φερόμεθα...

Εφεσίους 4: 13: Μέχρι καταντήσωμεν οι πάντες εις την ενότητα τής πίστεως και τής επιγνώσεως τού Υιού τού Θεού, εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας τού πληρώματος τού Χριστού.

Τα αποτελέσματα τής τελειότητος τού ανθρώπου, θα έχουν αντίκτυπο και σε ολόκληρη την κτίση, η οποία θα υποστεί αλλαγή, για να ολοκληρωθεί ο σκοπός και η δημιουργία τού Θεού, όχι μόνο για τον άνθρωπο, αλλά και για την υπόλοιπη υλική κτίση, στην οποία ο άνθρωπος ορίστηκε βασιλιάς και ιερέας.

Ρωμαίους 8: 19-21: η γαρ αποκαραδοκία τής κτίσεως, την αποκάλυψιν τών υιών τού Θεού απεκδέχεται...ότι και αυτή η κτίσις, ελευθερωθήσεται από τής δουλείας τής φθοράς εις την ελευθερίαν τής δόξης τών τέκνων τού Θεού.

Εφ' όσον και η κτίσις θα ελευθερωθεί μαζί με τον άνθρωπο από τη δουλεία τής φθοράς, σημαίνει πως θα γίνει και αυτή άφθαρτη.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:

Ο άνθρωπος πλάστηκε κατ' εικόνα Θεού, με σκοπό να φθάσει ελεύθερα στην τελειότητα, που είναι ο στόχος της καθ' ομοίωσιν δημιουργίας του ανθρώπου. Αυτό επιτυγχάνεται σήμερα για τους Χριστιανούς, που ακολουθούν το παράδειγμα τού Κυρίου Ιησού Χριστού. Αυτοί, αφού λάβουν το Άγιο Πνεύμα δια του Αγίου Βαπτίσματος, θα γίνονται όλο και πιο τέλειοι, καθώς σε όλη την αιωνιότητα, θα πλησιάζουν την άπειρη τελειότητα τού Θεού.

Τέλος, αν και η λέξη: ΄΄τελειότητα΄΄ δεν αναφέρεται σε σχέση με το σώμα, οι σωσμένοι θα αποκτήσουν ένα άφθαρτο καινούριο σώμα, και θα απολαμβάνουν τη ζωή σε μία άφθαρτη καινούρια γη, ζώντας ταυτόχρονα στην επουράνια παρουσία τού Θεού. Τότε, θα ολοκληρωθεί και η δημιουργία τού Θεού για την ανθρωπότητα ως σύνολο. (Β΄ Πέτρου 3: 10-13).